Σύμφωνα με την UNESCO, κάθε χρόνο παράγονται περίπου 400 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο. Περίπου τα μισά χρησιμοποιούνται για την κατασκευή αντικειμένων μιας χρήσης, όπως σακούλες, κύπελλα και υλικά συσκευασίας. Από αυτά τα πλαστικά, υπολογίζεται ότι 8 με 10 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν στον ωκεανό κάθε χρόνο. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών, το Al Jazeera οπτικοποιεί την παρούσα κατάσταση της ρύπανσης από τα πλαστικά.
Εάν η ποσότητα των πλαστικών που καταλήγουν στη θάλασσα είχε το πάχος μιας πλαστικής σακούλας, θα ήταν αρκετή για να καλύψει μια έκταση 11.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων (4.250 τετραγωνικά μίλια), δηλαδή περιοχή με μέγεθος μιας μικρής χώρας όπως το Κατάρ, η Τζαμάικα ή οι Μπαχάμες.
Με αυτόν το ρυθμό, κατά τη διάρκεια 50 ετών, τα πλαστικά απόβλητα θα μπορούσαν να αυξηθούν σε μια έκταση μεγαλύτερη από 550.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (212.000 τετραγωνικά μίλια) - περίπου όσο η Γαλλία, η Ταϊλάνδη ή η Ουκρανία.
Για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία των ωκεανών και την ανάγκη προστασίας τους, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ορίσει την 8η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών.
Πώς καταλήγει το πλαστικό στους ωκεανούς;
Τα πλαστικά είναι η πιο κοινή μορφή αποβλήτων στους ωκεανούς, τα οποία αποτελούν το 80% του συνόλου της θαλάσσιας ρύπανσης. Τα περισσότερα πλαστικά που καταλήγουν στους ωκεανούς προέρχονται από ακατάλληλα συστήματα διάθεσης αποβλήτων που τα απορρίπτουν σε ποτάμια και ρυάκια. Πλαστικά με τη μορφή αλιευτικών διχτυών και άλλου θαλάσσιου εξοπλισμού απορρίπτονται επίσης από πλοία και αλιευτικά σκάφη.
Εκτός από τις πλαστικές σακούλες και τα δοχεία, μικροσκοπικά σωματίδια γνωστά ως μικροπλαστικά καταλήγουν επίσης στους ωκεανούς. Τα μικροπλαστικά, τα οποία έχουν μήκος μικρότερο από 5mm, αποτελούν μείζονα περιβαλλοντική ανησυχία επειδή μπορούν να καταποθούν από τη θαλάσσια ζωή και να προκαλέσουν βλάβη τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 50 έως 75 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά βρίσκονται στους ωκεανούς σήμερα.
Ενώ η έρευνα για τις επιπτώσεις στην υγεία από την κατανάλωση μικροπλαστικών από τους ανθρώπους είναι περιορισμένη, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να συσσωρευτούν σε όργανα όπως το ήπαρ, τα νεφρά και τα έντερα. Υπάρχουν ανησυχίες ότι τα μικροπλαστικά θα μπορούσαν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και κυτταρική βλάβη.
«Αυτά τα μικρά σωματίδια στον ωκεανό καταναλώνονται από την υδρόβια ζωή που ζει εκεί σε σχεδόν ασύλληπτη κλίμακα. Το κύριο πρόβλημα είναι ότι τα μικροπλαστικά περιέχουν τοξικές χημικές ουσίες και είναι ήδη γνωστό ότι αυτές οι χημικές ουσίες παρεμβαίνουν στις ανθρώπινες και ζωικές ορμόνες. Μπορεί να προκαλέσουν τη συσσώρευση τοξινών στο σώμα που με τη σειρά της οδηγεί σε αρνητικές επιπτώσεις με την πάροδο του χρόνου», αναφέρει η επιστημονική συγγραφέας Erica Cirino.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances το 2021, το 80% όλων των πλαστικών που βρίσκονται στον ωκεανό προέρχονται από την Ασία. Οι Φιλιππίνες είναι η πηγή περισσότερου από το ένα τρίτο (36,4%) όλων των πλαστικών αποβλήτων στους ωκεανούς, ακολουθούμενες από την Ινδία (12,9%), τη Μαλαισία (7,5%), την Κίνα (7,2%) και την Ινδονησία (5,8%).
Τι κάνει τα πλαστικά τόσο επικίνδυνα για το περιβάλλον;
Τα πλαστικά είναι συνθετικά υλικά κατασκευασμένα από πολυμερή, τα οποία είναι μακριές αλυσίδες μορίων. Αυτά τα πολυμερή είναι τυπικά παράγωγα των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο ή φυσικό αέριο). Το κύριο πρόβλημα με τα πλαστικά είναι ότι δε βιοδιασπώνται εύκολα, άρα μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον για εκατοντάδες χρόνια, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα ρύπανσης.
Τα πλαστικά που καταλήγουν στους ωκεανούς στην αρχή επιπλέουν στην επιφάνεια για μεγάλο χρονικό διάστημα και τελικά βυθίζονται και θάβονται στον πυθμένα της θάλασσας. Τα πλαστικά στην επιφάνεια των ωκεανών αντιπροσωπεύουν το 1% του συνόλου των πλαστικών στον ωκεανό. Το άλλο 99% είναι μικροπλαστικά και βρίσκονται συνήθως σε μεγαλύτερα βάθη.
Με πληροφορίες από aljazeera.com
