Ερευνητές στις ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι το ανακυκλωμένο πλαστικό μπορεί να είναι πιο τοξικό από το πρωτογενές πλαστικό, ωστόσο η διαδικασία έγκρισης σε ομοσπονδιακό επίπεδο για τη χρήση του σε συσκευασίες τροφίμων, είναι χαλαρή και θέτει τους καταναλωτές σε κίνδυνο.
Το ανακυκλωμένο περιεχόμενο στις συσκευασίες τροφίμων αυξάνεται καθώς οι παραγωγοί πλαστικών αναγκάζονται να μειώσουν τη χρήση πρωτογενούς πλαστικού.
Από το 1990, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), δηλαδή ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τη διασφάλιση της ασφάλειας των υλικών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, ενέκρινε τουλάχιστον 347 αιτήσεις από παραγωγούς υλικών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα κατασκευασμένα από ανακυκλωμένο πλαστικό. Οι εγκρίσεις έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, από κατά μέσο όρο επτά ετησίως έως το 2019, σε 23 ετησίως από τότε και συνεχίζουν να αυξάνονται. Ο FDA είχε ήδη εγκρίνει 27 αιτήσεις μέχρι τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους.
Εκτός από την Coca-Cola, οι περισσότεροι κατασκευαστές που αναζητούν έγκριση είναι πετροχημικοί γίγαντες όπως η Eastman Chemicals, η Dupont και η Indorama, αλλά και λιγότερο γνωστοί παραγωγοί πλαστικών συσκευασιών, συμπεριλαμβανομένων πολλών από την Κίνα, την Ινδία και άλλες χώρες.
Οι τελικοί αγοραστές των ανακυκλωμένων υλικών δεν περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων του FDA, αλλά πολλές δημοφιλείς μάρκες χρησιμοποιούν ανακυκλωμένο περιεχόμενο. Οι μπάρες σοκολάτας της Cadbury χρησιμοποιούν περιτύλιγμα που προωθείται στο εμπόριο ως 30% ανακυκλωμένη «μαλακή πλαστική συσκευασία». Η Coca-Cola στη Βόρεια Αμερική αναφέρει ότι πουλά αναψυκτικά σε συσκευασίες από 100% ανακυκλωμένο PET (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο), ενώ η General Mills λέει ότι τα κουτιά δημητριακών της χρησιμοποιούν επένδυση από 35% ανακυκλωμένο πλαστικό φιλμ.
Η αύξηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου στις συσκευασίες μπορεί να είναι θετική για τον πλανήτη, αλλά οι ερευνητές λένε ότι ο FDA έχει μια «χαλαρή» διαδικασία έγκρισης για τις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων που δε συμβαδίζει με τις προειδοποιήσεις της επιστήμης για τους χημικούς κινδύνους που κρύβονται στα πλαστικά. Η διαδικασία έγκρισης του οργανισμού για τα ανακυκλωμένα πλαστικά είναι εθελοντική και αγνοεί τον πιθανό κίνδυνο των χημικών μειγμάτων. Οι εταιρείες μπορούν να αναζητήσουν καθοδήγηση σχετικά με τη διαδικασία ανακύκλωσης που έχουν υιοθετήσει, αλλά δεν είναι υποχρεωμένες να το κάνουν.
Επιπλέον, ο FDA βασίζεται στα δεδομένα δοκιμών των παραγωγών όταν εγκρίνει υλικά, αφήνοντας τις εταιρείες ουσιαστικά υπεύθυνες για την ορθή τήρηση των κανονισμών. Εν τω μεταξύ, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το ανακυκλωμένο πλαστικό μπορεί να περιέχει ακόμα πιο τοξικά χημικά - όπως η δισφαινόλη-Α (BPA), οι φθαλικές ενώσεις, το βενζόλιο και άλλα - σε σχέση με το πρωτογενώς παραγόμενο πλαστικό.
Ο εκπρόσωπος του FDA, Enrico Dinges, υπερασπίστηκε τη διαδικασία, λέγοντας ότι ο οργανισμός «εξετάζει τα δεδομένα που παρέχονται από τη βιομηχανία, συγκρίνοντας τα με αυστηρά επιστημονικές κατευθυντήριες γραμμές» και μπορεί «να χρησιμοποιήσει τους πόρους του για να προχωρήσει ο ίδιος σε δοκιμές» εάν δει κάποιο πρόβλημα.
Ωστόσο, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο οργανισμός αποτυγχάνει να προστατεύσει το κοινό από την τοξική χημική «σούπα» που βρίσκεται στα ανακυκλωμένα πλαστικά. «Ο FDA ανησυχεί περισσότερο για τη μόλυνση από παθογόνους παράγοντες που πιθανά περιέχονται στο ανακυκλωμένο υλικό, παρά για τα χημικά», είπε η Maricel Maffini. Η διαδικασία έγκρισης «είναι πολύ χαλαρή», είπε.
Το ανακυκλωμένο πλαστικό είναι πιο τοξικό
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις το 9% του πλαστικού ανακυκλώνεται. Τα περισσότερα πλαστικά ανακυκλώνονται μηχανικά, μέσω διαλογής, πλυσίματος, άλεσης και επανασύνθεσης του υλικού σε σφαιρίδια.
Τα περισσότερα κέντρα ανακύκλωσης συλλέγουν ένα μείγμα υλικών, επιτρέποντας στις κανάτες γάλακτος, ας πούμε, να αναμειγνύονται με μπουκάλια απορρυπαντικού ή δοχεία φυτοφαρμάκων και ενδεχομένως να απορροφούν τις επικίνδυνες χημικές ουσίες από αυτά τα δοχεία που δεν περιέχουν τρόφιμα. Οι εγκαταστάσεις ανακύκλωσης που έχουν δημιουργηθεί για τη συλλογή ενός τύπου πλαστικού, όπως τα μπουκάλια PET, μπορούν να ελέγξουν καλύτερα την πιθανή μόλυνση, αν και θα μπορούσαν να εισέλθουν χημικές ουσίες από τα καπάκια των μπουκαλιών ή τις κόλλες στις ετικέτες.
Επικίνδυνα χημικά μπορούν επίσης να εισέλθουν όταν τα πλαστικά απολυμαίνονται και σταθεροποιούνται κατά την ανακύκλωση. Τα πλαστικά υποβαθμίζονται με την ανακύκλωση, «άρα ίσως χρειαστεί να προσθέσετε περισσότερους σταθεροποιητές για να κάνετε το υλικό τόσο στιβαρό όσο το πρωτογενές πλαστικό», δήλωσε η Birgit Geueke, ανώτερη επιστημονική υπεύθυνη στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Food Packaging Forum. «Η ανακύκλωση μπορεί επομένως να αυξήσει την πολυπλοκότητα των υλικών και την παρουσία διαφόρων προσθέτων και προϊόντων αποδόμησης».
Η Geueke, η οποία πραγματοποίησε μία ανασκόπηση άνω των 700 μελετών για τις χημικές ουσίες στα πλαστικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, ανέφερε ότι η έρευνα για τα ανακυκλωμένα πλαστικά είναι περιορισμένη. Παρά αυτή την προειδοποίηση, «υπάρχουν μερικές μελέτες που δείχνουν πραγματικά ότι η μόλυνση μπορεί να εισέλθει πιο εύκολα εάν χρησιμοποιηθεί ανακυκλωμένο περιεχόμενο».
Μία μελέτη βρήκε 524 πτητικές οργανικές χημικές ουσίες σε ανακυκλωμένο PET έναντι 461 σε πρωτογενές PET. Οι χημικές ουσίες που ανιχνεύθηκαν στο ανακυκλωμένο PET περιελάμβαναν στυρένιο, βενζόλιο, BPA, αντιμόνιο, φορμαλδεΰδη και φθαλικές ενώσεις, χημικές ουσίες που συνδέονται με μια σειρά από προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και την ικανότητα να αποσταθεροποιούν τα επίπεδα ορμονών και να προκαλούν καθυστερήσεις στην ανάπτυξη στα παιδιά, παχυσαρκία και αναπαραγωγικά προβλήματα.
Οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στο ανακυκλωμένο PET, το οποίο «δεν είναι τόσο επιρρεπές στη συλλογή χημικών ουσιών», σε σύγκριση με άλλα πλαστικά όπως το ανακυκλωμένο πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας (HDPE) και το πολυπροπυλένιο (PP), είπε η Geueke. «Τα μπουκάλια γάλακτος από HDPE προσλαμβάνουν χημικά σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους, πολύ περισσότερα από τα μπουκάλια PET, και αυτά τα χημικά είναι πιο δύσκολο να αφαιρεθούν, επειδή προσκολλώνται πιο ισχυρά στο υλικό», είπε.
Πράγματι, μια μελέτη σε ανακυκλωμένα σφαιρίδια HDPE που ελήφθησαν από διάφορες χώρες στο Νότιο Ημισφαίριο, εντόπισε φυτοφάρμακα, φαρμακευτικά προϊόντα και βιομηχανικές χημικές ουσίες.
Η χαλαρή προσέγγιση του FDA
Ο FDA εγκρίνει όλα τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα πριν φτάσουν στην αγορά. Για να εγκριθεί, ένα υλικό δεν μπορεί να περιέχει χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο, ούτε άλλες χημικές ουσίες που εκπλένονται από το υλικό σε επίπεδο άνω του 0,5ppb.
Ωστόσο, ο FDA συνιστά, και δεν επιβάλλει, το είδος των δοκιμών που πρέπει να κάνουν οι παραγωγοί για να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή και δεν απαιτεί πάντα να υποβάλλουν δεδομένα ασφάλειας.
«Εάν πείτε στον FDA ότι η ουσία ή οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του πλαστικού δεν είναι μεταλλαξιογόνες ή γονοτοξικές και ότι η έκθεση του κοινού θα ήταν μικρότερη από 0,5 μέρη ανά δισεκατομμύριο, ο FDA δεν αναμένει από εσάς να στείλετε δεδομένα ασφάλειας, τα οποία θα αποδεικνύουν αυτούς τους ισχυρισμούς».
Υπερασπιζόμενος τη διαδικασία, ο Dinges δήλωσε, «ο FDA έχει ισχυρές κατευθυντήριες γραμμές για τα υποκείμενα επιστημονικά δεδομένα που πρέπει να παρέχονται από τη βιομηχανία». Αλλά είπε επίσης, «είναι ευθύνη του κατασκευαστή να διασφαλίσει ότι το υλικό του πληροί όλες τις ισχύουσες προδιαγραφές».
Για τα ανακυκλωμένα πλαστικά, οι εταιρείες μπορούν επίσης να υποβάλουν εθελοντικά μια αίτηση επανεξέτασης της διαδικασίας ανακύκλωσης τους. Σε αυτήν την περίπτωση, ο FDA ζητά από τις εταιρείες να παράσχουν μια περιγραφή της διαδικασίας, τα αποτελέσματα των δοκιμών που δείχνουν ότι η διαδικασία αφαιρεί πιθανή τυχαία μόλυνση και μια περιγραφή του τρόπου χρήσης του υλικού.
Ο FDA συμβουλεύει περαιτέρω τους κατασκευαστές να διεξάγουν «συμπληρωματικές δοκιμές», που περιλαμβάνει την επαφή ή τη βύθιση των ανακυκλωμένων υλικών σε διαφορετικές κατηγορίες επικίνδυνων χημικών ουσιών που θεωρητικά θα μπορούσαν να μολύνουν το πλαστικό, ώστε να διευκρινιστεί εάν οι διαδικασίες ανακύκλωσης της εκάστοτε εταιρείας μπορούν να εξαλείψουν αυτές τις τοξικές χημικές ουσίες.
Οι συμπληρωματικές αυτές δοκιμές είναι η «καλύτερη διαθέσιμη πρακτική» για την αξιολόγηση της χημικής επιμόλυνσης των ανακυκλωμένων πλαστικών, αν και η έρευνα δείχνει ότι λειτουργούν καλύτερα για το PET από ότι για άλλα πλαστικά όπως το PP ή το HDPE. Αν και ο FDA δεν απαιτεί συμπληρωματικές δοκιμές, ο Tom Neltner, εκτελεστικός διευθυντής της Unleaded Kids, λέει ότι, «δεν νομίζω να μπορεί κάποιος να εισέλθει στην αγορά σε κάποιο σχετικό κλάδο χωρίς να έχει περάσει από την επιθεώρηση του FDA».
Ο Neltner, ο οποίος συνεργάστηκε στο παρελθόν με την Safer Chemical Initiative του Environmental Defence Fund, είπε ότι από την εμπειρία του, οι μεγάλες εταιρείες τροφίμων δεν θέλουν να χρησιμοποιούν μηχανικά ανακυκλωμένο πλαστικό σε συσκευασίες που αγγίζουν τα τρόφιμα.
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων των εφαρμογών ανακυκλωμένου πλαστικού του FDA, τα δύο τρίτα των εγκρίσεων είναι για ανακυκλωμένο PET, για ένα ευρύ φάσμα προϊόντων από μπουκάλια ποτών έως δοχεία φρούτων και λαχανικών και φακελάκια τσαγιού. Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες εγκρίσεις είναι για ανακυκλωμένο PP για προϊόντα όπως επιτραπέζια σκεύη μιας χρήσης, μαχαιροπίρουνα, ποτήρια και καπάκια, για ανακυκλωμένο HDPE για σακούλες παντοπωλείου, μπουκάλια γάλακτος και χυμών, δίσκους κρέατος και επιτραπέζια σκεύη μιας χρήσης και για ανακυκλωμένο πολυστυρένιο (PS) για δίσκους κρέατος και πουλερικών και κουτιά συσκευασίας.
Τα περισσότερα αιτήματα αφορούν μηχανικές διαδικασίες ανακύκλωσης, αν και έχουν υποβληθεί κάποιες δεκάδες που αφορούν σε χημική ανακύκλωση, η οποία χρησιμοποιεί μια ενεργοβόρα, σε μεγάλο βαθμό αναπόδεικτη, διαδικασία μετατροπής των πλαστικών στα αρχικά μονομερή χημικά τους. Ο FDA δεν αξιολογεί πλέον αιτήσεις χρήσεις ανακυκλωμένου υλικού για PET από χημική ανακύκλωση, επειδή λέει ότι η διαδικασία παράγει υλικό κατάλληλης καθαρότητας για χρήση σε επαφή με τρόφιμα.
Ξεπερασμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση των τοξικών ουσιών
«Ο FDA ήταν απρόθυμος να υιοθετήσει μια σύγχρονη προοπτική», λέει ο Tom Zoeller, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Amherst, αναφερόμενος στις δοκιμές για τις ουσίες που επιφέρουν ενδοκρινικές διαταραχές ή για τα μείγματα χημικών ουσιών που βρίσκονται στα πλαστικά.
Η απαίτηση του FDA ότι μια χημική ουσία δεν υπερβαίνει το όριο των 0,5 μέρη ανά δισεκατομμύριο βασίζεται στον κίνδυνο πρόκλησης καρκίνου, είπε ο Zoeller. Και ενώ αυτός ο αριθμός είναι ασφαλής για την αξιολόγηση της έκθεσης σε μία μόνο χημική ουσία, ο Zoeller λέει «δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό σημαίνει πολλά, όταν λάβουμε υπόψη μας τις 16.000 χημικές ουσίες που υπάρχουν στα διάφορα πλαστικά».
Με άλλα λόγια, η προσέγγιση του FDA δεν λαμβάνει υπόψη τις πολλαπλές εκθέσεις σε χημικά, ακόμη και όταν η έρευνα δείχνει ότι τα χημικά μείγματα μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία. Μία ευρωπαϊκή μελέτη, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι ένα μείγμα εννέα διαφορετικών χημικών ουσιών είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στο IQ των παιδιών από ό,τι αναμενόταν με βάση τις εκτιμήσεις κινδύνου για κάθε μία ουσία ξεχωριστά.
«Είναι ο συνδυασμός των χημικών ουσιών που επηρεάζουν το IQ και βασικά υποβαθμίζουν το ανθρώπινο δυναμικό», είπε ο Zoeller. «Είμαστε πολύ πίσω από την καμπύλη, όσον αφορά στην αξιολόγηση των χημικών κινδύνων», πρόσθεσε.
Ο Dinges απάντησε ότι «αν και είναι απίθανο μία κατάλληλα ελεγμένη πρώτη ύλη να υποστεί τυχαία μόλυνση σε οποιοδήποτε αξιόλογο μέγεθος, η πιθανή τυχαία μόλυνση αντιμετωπίζεται από τις συμπληρωματικές δοκιμές που προτείνει ο FDA».
Ωστόσο, η ικανότητα ελέγχου της πρώτης ύλης είναι αυτό που ανησυχεί τους ειδικούς. Οι ερευνητές που βρήκαν ότι η δισφαινόλη-Α (BPA) και τα βαρέα μέταλλα απαντώνται σε μεγαλύτερες ποσότητες στο ανακυκλωμένο PET σε σύγκριση με το πρωτογενές υλικό, τόνισαν ότι η ασφάλεια του πλαστικού εξαρτάται από τη διαφάνεια και τη συνεργασία σε όλη την αλυσίδα αξίας.
Η προσέγγιση του FDA δεν λαμβάνει επίσης υπόψη τις χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές, οι οποίες μπορούν να δράσουν σε επίπεδα του ενός μέρους ανά τρισεκατομμύριο, διαταράσσοντας τον μεταβολισμό, σχολίασαν οι Maffini και Zoeller. «Αυτή η ιδέα ότι υπάρχει ένα όριο κάτω από το οποίο δεν υπάρχουν επιπτώσεις ή δεν υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις είναι θεμελιωδώς εσφαλμένη», είπε ο Zoeller.
Ο Dinges απάντησε ότι «οι επιδράσεις στο ενδοκρινικό σύστημα είναι μόνο ένας από τους πολλούς τομείς της τοξικολογίας που αξιολογεί η FDA. Η ενδοκρινική ενεργοποίηση δε μεταφράζεται απαραίτητα σε τοξικότητα. Η κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής - για παράδειγμα, ζάχαρης - μπορεί να ενεργοποιήσει το ενδοκρινικό σύστημα».
Τέτοιες απαντήσεις οδηγούν τον Zoeller στο συμπέρασμα ότι ο FDA «έχει γίνει υποστηρικτής της βιομηχανίας πλαστικών» και ότι «η αρχή της προφύλαξης εφαρμόζεται στη βιομηχανία και όχι στη δημόσια υγεία».
Εκτός εάν οι κρατικές υπηρεσίες μπορούν να κάνουν καλύτερη δουλειά για να διασφαλίσουν ότι οι παραγωγοί πλαστικών διατηρούν τους χημικούς κινδύνους μακριά από το ανακυκλωμένο πλαστικό, οι ειδικοί πιστεύουν ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
«Δεν είμαι μεγάλος οπαδός του ανακυκλωμένου πλαστικού και της επαφής του με τρόφιμα, γιατί είναι πραγματικά δύσκολο να γνωρίζουμε αν είναι ασφαλές και νομίζω ότι οι παραγωγοί ανακυκλωμένων πρώτων υλών πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί σε σχέση με εκείνους που παράγουν πρωτογενή πλαστικά», είπε η Geueke, προσθέτοντας ότι μόνο το ανακυκλωμένο PET θα πρέπει να εξετάζεται ως προς την εφαρμογή του σε συσκευασίες τροφίμων επειδή οι άλλοι τύποι πλαστικών απορροφούν πολύ εύκολα χημικούς ρύπους.
Με πληροφορίες από civileats.com
