Σε ένα διαδικτυακό σεμινάριο του Economist Impact αναλύθηκε ο τρόπος με τον οποίο ο τομέας των πλαστικών «μεταμορφώνεται» προκειμένου να μειώσει τόσο τα απόβλητα όσο και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη ρύπανση από τα πλαστικά οδηγεί σε ένα πιο αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο που θα καταστήσει τη βιομηχανία των πλαστικών πιο κυκλική.
Παρόλο που μοιάζει οξύμωρο, τα πλαστικά είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση σε καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ως βασικό υλικό στην καθαρή τεχνολογία, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα ηλεκτρικά οχήματα. Προκειμένου να μειωθούν τόσο τα απόβλητα όσο και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ο τομέας των πλαστικών αναδιοργανώνει την παραγωγική και τεχνολογική του βάση, αναπτύσσοντας εναλλακτικές πρώτες ύλες και πηγές ενέργειας και ενισχύει την καινοτομία στις νέες τεχνολογίες και επενδύσεις.
Στη διαδικτυακή εκδήλωση του Economist Impact, οι συμμετέχοντες συζήτησαν πώς θα μπορούσε να διασφαλιστεί η σταθερότητα της βιομηχανίας πλαστικών χωρίς συμβιβασμούς στη βιωσιμότητα. Επίσης, διερεύνησαν την αποτελεσματικότητα των καινοτομιών και ποιες πολιτικές και κανονισμοί είναι απαραίτητοι για να υποστηρίξουν τη βιώσιμη μετάβαση για τη βιομηχανία των πλαστικών.
Μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν ο Rob Ingram, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Plastics Europe και διευθύνων σύμβουλος της INEOS Olefins & Polymers, η Linnea Petersson, διευθύντρια στρατηγικής βιώσιμων υλικών για τη Volvo Cars, ο Stefano Soro, επικεφαλής της μονάδας πράσινης και κυκλικής οικονομίας στην υπηρεσία DG GROW της Ευρωπαϊκή Επιτροπής και ο George Barrett, διευθυντής βιωσιμότητας (κυκλική οικονομία) στην John Lewis & Partners.
Η ενεργειακή κρίση ασκεί πίεση στην αλυσίδα αξίας των πλαστικών
Ο τομέας των πλαστικών είναι πολύ ενεργοβόρος, επομένως οι υψηλές και ασταθείς τιμές ενέργειας που παρατηρούνται σήμερα παγκοσμίως ασκούν πρόσθετη πίεση σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, σύμφωνα με τον Rob Ingram.
«Είναι σημαντικό σε αυτό το περιβάλλον να μην παραβλέπουμε συλλογικά την ανάγκη να συνεχίσουμε να προωθούμε τους στόχους βιωσιμότητας και την ανάγκη ταχείας βελτίωσης και αύξησης της κυκλικότητας στις επιχειρήσεις μας. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, ο ρυθμός υιοθέτησης μέτρων βιωσιμότητας έχει «περάσει κάπως στο περιθώριο» σε σύγκριση με τη διαχείριση άμεσων ζητημάτων ανταγωνιστικότητας σε μια περίοδο ενεργειακής κρίσης», τονίζει ο Rob Ingram ενώ ο Stefano Soro πιστεύει ότι η όλη αστάθεια στις τιμές ενέργειας έχει και ένα θετικό αντίκτυπο από την άποψη της κυκλικότητας, επειδή η κρίση έχει τονίσει τη σημασία όχι μόνο της περιβαλλοντικής και κλιματικής βιωσιμότητας της κυκλικότητας, αλλά και της οικονομικής και χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας, εφόσον τα ζητήματα εφοδιασμού έχουν οδηγήσει σε τόσο απότομες αυξήσεις στις τιμές των υλικών.
Το ρυθμιστικό πλαίσιο πρέπει να είναι ουδέτερο ως προς την τεχνολογία και τα υλικά
Το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα πλαστικά πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να επιτρέπει την τεχνολογική καινοτομία. Με αυτό τον τρόπο, ορισμένες διεργασίες που δεν εκτελούνται βέλτιστα επί του παρόντος, θα βελτιωθούν με την πάροδο του χρόνου.
«Πρέπει να έχουμε ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που θα επιτρέπει στη βιομηχανία να εξερευνήσει, να αναπτύξει και να αξιολογήσει όλες τις επιλογές, ώστε να μπορούμε συλλογικά να βρούμε τις πιο αποτελεσματικές λύσεις για το μέλλον και να μην απορρίψουμε ακούσια επιλογές σήμερα που μπορεί να αποδειχθούν γόνιμες στο μέλλον», είπε ο Rob Ingram. Ο Stefano Soro συμφώνησε ότι οι κανονισμοί πρέπει να επικεντρώνονται στα αποτελέσματα και όχι στις τεχνολογίες: «Χρειαζόμαστε καινοτομία στην ανακυκλωσιμότητα, στις διαδικασίες διαλογής και ανακύκλωσης και στις τεχνικές ανακύκλωσης. Και η χημική ανακύκλωση είναι πιθανώς μέρος της μελλοντικής εικόνας, οπότε θα πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθεί».
Η διαθεσιμότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι το κλειδί
Οποιαδήποτε εξέλιξη ή εξηλεκτρισμός διεργασιών στην παραγωγή πλαστικών απαιτεί η εισροή ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές και οποιεσδήποτε σχετικές εκπομπές θα πρέπει να μετριάζονται, να δεσμεύονται, να επαναχρησιμοποιούνται ή να αποθηκεύονται.
Σύμφωνα με τον Rob Ingram: «Το αποτύπωμα της εισροής ενέργειας δεν πρέπει να καταργεί στην πράξη τα οφέλη μίας πιο βιώσιμης παραγωγικής διαδικασίας. Ένας τρόπος για να διασφαλιστεί ότι συμβαίνει αυτό είναι η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Υπάρχει σημαντική ανάγκη για πρόσθετη ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και συναφείς υποδομές που απαιτούνται όχι μόνο από τη βιομηχανία μας, αλλά από την κοινωνία συνολικά». Ο Stefano Soro απάντησε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει πολιτικές και κανονισμούς για την υποστήριξη του εξηλεκτρισμού της βιομηχανίας και των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως ο νέος κανονισμός για την επιτάχυνση της αδειοδότησης εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Τα πλαστικά απόβλητα πρέπει να αποκτήσουν αξία στο πλαίσιο της αλλαγής νοοτροπίας
«Μεσο-μακροπρόθεσμα, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να διασφαλιστεί ότι η διάρκεια ζωής των πλαστικών παρατείνεται μετά την κύρια χρήση τους, είναι να διασφαλιστεί ότι διατηρούν την αξία τους», είπε ο Rob Ingram. «Εάν οι άνθρωποι βλέπουν ότι τα υλικά έχουν άλλη χρήση ως πρώτη ύλη, θα είναι λιγότερο πιθανό να απαλλαγούν από αυτά μετά την αρχική χρήση».
Ο George Barrett σημείωσε ότι οι «Σχεδόν εδραιωμένες συμπεριφορές πελατών και εργαζομένων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το πλαστικό μιας χρήσης δεν μπορεί απλώς να αφαιρεθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Η πολιτική θα πρέπει να δώσει κίνητρα για τη ορθή αντιμετώπιση από τις επιχειρήσεις για να αποφευχθούν αρνητικές αντιδράσεις και επιπτώσεις. Για παράδειγμα, η αντικατάσταση των πλαστικών με χαρτί, που μπορεί να μην είναι το καλύτερο υλικό σε όλες τις περιπτώσεις».
Η χημική και η μηχανική ανακύκλωση είναι συμπληρωματικές
«Η βιομηχανία βλέπει σημαντικές ευκαιρίες για τη χημική ανακύκλωση ώστε να συμβάλει στην κυκλική οικονομία. Η μηχανική ανακύκλωση παίρνει τα πλαστικά απόβλητα και τα μετατρέπει ξανά σε χρησιμοποιήσιμο πλαστικό και θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για την αντιμετώπιση των πλαστικών στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Ωστόσο, έχει περιορισμούς, καθώς μόνο ορισμένα υλικά μπορούν να ανακυκλωθούν αποτελεσματικά με μηχανικό τρόπο και η προκύπτουσα πρώτη ύλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για ορισμένες εφαρμογές. Εδώ εισέρχεται στην εικόνα η χημική ανακύκλωση, η οποία περιλαμβάνει μετατροπή των πλαστικών αποβλήτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους σε κατάσταση πρώτης ύλης, η οποία στη συνέχεια χρησιμοποιείται για την παραγωγή νέων πολυμερών», αναφέρει ο Rob Ingram.
«Η χημική ανακύκλωση ταιριάζει εξαιρετικά στην περίπτωση των πολύπλοκων πλαστικών που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν μηχανικά. Επιτρέπει επίσης στο ανακυκλωμένο πλαστικό να εξυπηρετήσει όλες τις εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών εφαρμογών και των εφαρμογών συσκευασίας τροφίμων. Αν και η χημική ανακύκλωση αναπτύσσεται από αξιόλογους παίκτες της βιομηχανίας οι οποίοι επενδύουν σημαντικά ποσά, δεν είναι ακόμη έτοιμη για χρήση σε βιομηχανική κλίμακα», εξήγησε ο Rob Ingram.
Δεν υπάρχει ενιαία λύση που να κάνει τη βιομηχανία πλαστικών πιο βιώσιμη
«Η μετάβαση σε μια πιο κυκλική και καθαρών μηδενικών εκπομπών βιομηχανία πλαστικών θα περιλαμβάνει πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της εκμετάλλευσης των καλύτερων τεχνολογιών που διατίθενται σήμερα, αλλά και της ανάπτυξης εντελώς νέων» σύμφωνα με τον Rob Ingram.
Σε πλήρη συμφωνία, η Linnea Petersson έδωσε παραδείγματα από την αυτοκινητοβιομηχανία: «Κάθε αυτοκίνητο έχει πολλά διαφορετικά εξαρτήματα και θα υπάρχουν διαφορετικές λύσεις για όλα αυτά, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της χρήσης πολυμερών βιολογικής βάσης ή υλικών που ανακυκλώνονται μηχανικά. Επιπλέον, η δημιουργία κλειστών βρόχων με υλικά από οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους μπορεί να περιλαμβάνει τη χημική ανακύκλωση, επειδή τα πολυμερή στα οχήματα χρησιμοποιούνται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάποια υλικά να υποβαθμιστούν».
Ο George Barrett ήταν αισιόδοξος για το μέλλον, καθώς οι επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να συνεργάζονται για να λύσουν το πρόβλημα των πλαστικών αποβλήτων. Για παράδειγμα, αναφέρθηκε σε μια πρωτοβουλία να αυξηθεί η χρήση επαναγεμιζόμενων συσκευασιών στα σούπερ μάρκετ. «Αυτό που ήταν πραγματικά θετικό τώρα είναι ότι βλέπουμε μια ευρύτερη αλλαγή του κλάδου. Είμαστε μέρος της Συμμαχίας Refill μαζί με μερικούς από τους συναδέλφους μας στον κλάδο, όπου συνειδητοποιούμε ότι για να οδηγήσουμε πραγματικά το επίπεδο αλλαγής που απαιτείται με τον απαιτούμενο ρυθμό, θα πρέπει να το κάνουμε αυτό μαζί».
Η Linnea Petersson πρόσθεσε δύο σκέψεις: «Πρώτον, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι όλα τα είδη λύσεων για τη δημιουργία πιο βιώσιμων πλαστικών είναι σημαντικά. Και μετά το δεύτερο είναι η αξιοπιστία των βιώσιμων λύσεων. Είναι τόσο σημαντικό που το κοινό πιστεύει και βλέπει ότι αυτά τα πολυμερή είναι αξιόπιστα και ότι υπάρχουν πραγματικά βιώσιμα υλικά».
Παρά την κλίμακα της πρόκλησης, ο Rob Ingram τόνισε ότι είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε βήμα στο ταξίδι έχει αξία: «Δε θα μπορούμε να πάμε από το 0 στο 100 σε ένα βήμα, απλά δεν είναι εφικτό. Αλλά η μετάβαση από το 0 στο 30 μπορεί να είναι ένα πολύ αξιόπιστο και πολύτιμο πρώτο βήμα πάνω στο οποίο μπορούμε στη συνέχεια να χτίσουμε για να πάμε στα βήματα 60, 80, 100».
Με πληροφορίες από impact.economist.com
