Η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα της Κίνας και οι υψηλές τιμές ενέργειας έχουν επιταχύνει τη μακροπρόθεσμη πτώση της ευρωπαϊκής παραγωγής χάλυβα και αλουμινίου. 

Η τελευταία απειλή, ωστόσο, έρχεται από τις ΗΠΑ. Οι αυξημένοι δασμοί του προέδρου Donald Trump, ιδιαίτερα στις εισαγωγές αλουμινίου, ενέχουν τον κίνδυνο να δημιουργήσουν υπερπροσφορά μετάλλων στην Ευρώπη.

Συγχρόνως, η απάντηση της Ευρώπης είναι να γίνει πιο προστατευτική, προαναγγέλλοντας μεγαλύτερο κατακερματισμό των παγκόσμιων εμπορικών ροών.

Τα στρατηγικά έργα της Ευρώπης θα επωφεληθούν από ταχείς ρυθμούς στο στάδιο της αδειοδότησης, 27 μήνες κατ' ανώτατο όριο για έργα εξόρυξης και 15 μήνες για έργα επεξεργασίας, καθώς και από την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Ο κατάλογος των έργων κλίνει σημαντικά προς τις εισροές πρώτων υλών για μπαταρίες, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, το νικέλιο και ο γραφίτης, αλλά περιλαμβάνει επίσης και άλλα στοιχεία όπως το γάλλιο, το γερμάνιο και το βολφράμιο, καλύπτοντας 14 από τις 17 στρατηγικές για την Ευρώπη ορυκτές πρώτες ύλες.

Τα έργα που έχουν εγκριθεί αφορούν στις επικράτειες 13 κρατών - μελών και εκτείνονται σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την εξόρυξη έως την επεξεργασία, την ανακύκλωση, ακόμη και την υποκατάσταση πρώτων υλών.

Τα έργα αυτά λογικά θα επιτρέψουν στην ΕΕ να εκπληρώσει πλήρως τους στόχους εγχώριας παραγωγής έως το 2030 για λίθιο και κοβάλτιο και να σημειώσει «ουσιαστική πρόοδο» για άλλες πρώτες ύλες μπαταριών όπως το νικέλιο, το μαγγάνιο και ο γραφίτης.

Στην περίπτωση του γαλλίου, που χρησιμοποιείται σε ημιαγωγούς και υπόκειται επί του παρόντος σε κινεζικούς περιορισμούς εξαγωγών, το έργο της METLEN θα καλύψει τις ανάγκες της ΕΕ έως το 2028. Και επίκεινται περισσότερες εγκρίσεις έργων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε 46 αιτήσεις για έργα εκτός ΕΕ. Η απόφαση για την πιθανή επιλογή τέτοιων έργων «θα αποφασιστεί σε μεταγενέστερο στάδιο», βάσει σχετικής ανακοίνωσης.

Οι τολμηρές φιλοδοξίες της Ευρώπης για τα μέταλλα της ενεργειακής μετάβασης έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραδοσιακοί κλάδοι παραγωγής μετάλλων.

Η παραγωγή χάλυβα της ΕΕ μειώθηκε από 160 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2017 σε 126 εκατομμύρια το 2023. Αυτή η μείωση της παραγωγικής ικανότητας χάλυβα δεν είναι βιώσιμη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ΕΕ έχει χάσει οριστικά σημαντικό μέρος της πρωτογενούς παραγωγικής της ικανότητας αλουμινίου και περίπου η μισή από αυτή που έχει απομείνει, βρίσκεται σε αδράνεια από το 2021.

Το «Σχέδιο Δράσης» για τα μέταλλα που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιορίζει το υψηλό ενεργειακό κόστος ως βασικό πρόβλημα για τη βιομηχανική βάση παραγωγής μετάλλων στην ΕΕ. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και παρόλο που έκτοτε έχουν μειωθεί, παραμένουν υψηλότερες από τα ιστορικά επίπεδα και σε επίπεδα πολύ πάνω από εκείνα των ΗΠΑ.

Προτείνεται μια σειρά λύσεων, από τη διευκόλυνση περισσότερων μακροπρόθεσμων συμβάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας έως τη βελτίωση της απόδοσης του δικτύου και την επιτάχυνση της αδειοδότησης για τη δημιουργία μεγαλύτερης παραγωγικής ικανότητας του δικτύου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Βραχυπρόθεσμα, τα κράτη - μέλη καλούνται «να εφαρμόσουν και να χρησιμοποιήσουν γρήγορα όλα τα διαθέσιμα εργαλεία παράκαμψης των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις για να μειώσουν το κόστος για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας».

Η απειλή της υπερπροσφοράς των μετάλλων στην Ευρώπη λόγω των δασμών που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ, έχει επικεντρώσει το σχεδιασμό στο πως θα αποτραπεί περαιτέρω συρρίκνωση στους κλάδους χάλυβα και μη σιδηρούχων μετάλλων της Ευρώπης

Αυστηρότερες ποσοστώσεις στις εισαγωγές  χάλυβα αναμένεται να επιβληθούν άμεσα, σύμφωνα με τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Stephane Sejourne. Εξετάζεται επίσης η θέσπιση κανόνα που θα απαιτεί η πρώτη ύλη να έχει παραχθεί πρωτογενώς στην Ευρώπη και όχι απλώς να υφίσταται μεταποίηση εντός της ΕΕ.

Τα σχέδια για περιορισμούς στις εισαγωγές αλουμινίου επιταχύνονται, με την Επιτροπή να συγκεντρώνει «σχετικά στοιχεία» στο πλαίσιο προετοιμασίας για κάποιου είδους μέτρα διασφάλισης. Αυτός είναι ένας αγώνας ενάντια στον χρόνο για πολλές βιομηχανίες που αγωνίζονται α επιβιώσουν.

Ο Paul Voss, Γενικός Διευθυντής της ένωσης European Aluminium, ζήτησε «άμεσες, στοχευμένες παρεμβάσεις, για τη σταθεροποίηση του τομέα». Μία από αυτές τις παρεμβάσεις θα ήταν ο περιορισμός των εξαγωγών ανακυκλώσιμων υλικών από την Ευρώπη.

Αν και οι δασμοί των ΗΠΑ, της τάξης του 25%, στις εισαγωγές αλουμινίου έχουν παρουσιαστεί ως απόλυτοι, δεν ισχύουν για τη διακίνηση scrap. Οι εξαγωγές scrap αλουμινίου από την ΕΕ έδειχνάν ότι θα φτάσουν το ρεκόρ των 1,3 εκατομμυρίων τόνων πέρυσι. Αυτός ο αριθμός είναι πιθανό να αυξηθεί φέτος, καθώς όλο και περισσότερο scrap αλουμινίου οδεύει προς τις ΗΠΑ, όπου οι μεταποιητές μπορούν να το αξιοποιήσουν σε προϊόντα αλουμινίου και να αποφύγουν τους δασμούς.

Οι ευρωπαίοι ανακυκλωτές χαλκού ανησυχούν επίσης ότι η απειλή των δασμών για τον χαλκό στις ΗΠΑ προωθεί ήδη περισσότερες μονάδες scrap στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Επιτροπή υπόσχεται να προτείνει έως το τρίτο τρίμηνο του έτους κατάλληλα εμπορικά μέτρα για να διασφαλίσει περισσότερη διακράτηση scrap στην ΕΕ.

Τα μέτρα θα περιλαμβάνουν εμπορικά αντίμετρα, τόσο για τις χώρες που εφαρμόζουν δασμούς στις εισαγωγές μετάλλων, όσο και για εκείνες που εμποδίζουν, επί του παρόντος, τις εξαγωγές scrap. Οι παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές scrap μέχρι στιγμής δεν έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τη γεωπολιτική, αλλά αυτό φαίνεται να αλλάζει.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να καλύψει τη διαφορά με τις ΗΠΑ όσον αφορά τις επενδύσεις σε κρίσιμα μέταλλα. Αλλά το μπλοκ των 27 μελών δεν έχει την ίδια δύναμη με τις εξουσίες του Προέδρου των ΗΠΑ.

Ο συνδυασμός των στρατηγικών έργων και του σχεδίου δράσης για τα μέταλλα δείχνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αφυπνιστεί όσον αφορά στον επείγοντα χαρακτήρα, τόσο της οικοδόμησης για το μέλλον όσο και της προστασίας αυτού που ήδη έχει.

Αλλά όπως έσπευσαν τόσο οι εταιρείες όσο και οι ομάδες λόμπι να επισημάνουν, τα λόγια πρέπει να ακολουθούνται από δράση. Ή όπως χαρακτηριστικά λέει ο Voss της European Aluminium, «η στρατηγική από μόνη της δε θα κρατήσει τις δραστηριότητες μας σε λειτουργία».

Με πληροφορίες από reuters.com

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR