Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Nikolay Denkov, προειδοποίησε ότι η ξαφνική διακοπή της εισαγωγής ρωσικού αργού πετρελαίου για το διυλιστήριο της ρωσικής εταιρείας Lukoil στη Βουλγαρία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή κρίση στην αγορά καυσίμων στην περιοχή των Βαλκανίων.
Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας προειδοποιεί για σοβαρούς κινδύνους εάν το βουλγαρικό διυλιστήριο, που είναι το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια, αναγκαστεί να σταματήσει τις εργασίες λόγω έλλειψης πετρελαίου. «Ναι, η αγορά είναι ανοιχτή, ίσως μετά από κάποιο χρονικό διάστημα το διυλιστήριο να μπορέσει να ανακάμψει μέσω των εισαγωγών, αλλά κανείς δεν γνωρίζει για πόσο καιρό μιλάμε. Με όλη την πολιτική και οικονομική αστάθεια, οι καταναλωτές θα δουν σίγουρα τις τιμές του πετρελαίου να αυξάνονται σημαντικά», είπε ο Denkov.
O Denkov ανέφερε επίσης ότι το διυλιστήριο της Lukoil είναι ο μόνος προμηθευτής αεροπορικών καυσίμων στη Βουλγαρία. «Όποιος υποτιμά αυτούς τους κινδύνους παίζει με τη φωτιά», είπε ο πρωθυπουργός, ο οποίος εξήγησε ότι η βουλγαρική κυβέρνηση θα αναπτύξει γρήγορα το έργο για έναν αγωγό πετρελαίου από το ελληνικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στο Μπουργκάς στο μοντέλο της διασύνδεσης με την Ελλάδα, μέσω του οποίου το αέριο του Αζερμπαϊτζάν μπορεί να φτάσει σε άλλες χώρες των Βαλκανίων.
Ο Denkov σχολίασε επίσης ότι «το περιφερειακό ενδιαφέρον για τον πετρελαιαγωγό είναι υψηλό και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα είναι οικονομικά κερδοφόρος εάν συνδυαστεί με τη λειτουργία του διυλιστηρίου του Μπουργκάς. Η αποτελεσματικότητα και το μέλλον του διυλιστηρίου του Μπουργκάς θα αξιολογηθεί περισσότερο θετικά αν συσχετιστεί με έναν αγωγό πετρελαίου».
Πρόθεση της βουλγαρικής πλευράς είναι η κατασκευή αγωγού για την εξαγωγή των ήδη παραγόμενων καυσίμων και σε περίπτωση προβλήματος στην αγορά, η Βουλγαρία μπορεί γρήγορα να εισάγει από την Ελλάδα. Η Ρουμανία ενδιαφέρεται επίσης για τον αγωγό πετρελαίου προς το Μπουργκάς, εξετάζοντας το ενδεχόμενο να χρηματοδοτήσει επέκταση στα σύνορα της. Το έργο και η συνέχιση του πετρελαιαγωγού βόρεια προς τη Ρουμανία ήταν μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν στην τριμερή συνάντηση των πρωθυπουργών Βουλγαρίας, Ελλάδας και Ρουμανίας στις 9 Οκτωβρίου 2023 στη Βάρνα.
Η αλλαγή στο έργο του πετρελαιαγωγού, γνωστή και ως «Grand Slam», ο οποίος είχε συμφωνηθεί μεταξύ του Βούλγαρου Προέδρου Γκεόργκι Παρβάνοφ και του Βλαντιμίρ Πούτιν το 2008, αφορούσε έναν αγωγό πετρελαίου από το Μπουργκάς στην Αλεξανδρούπολη για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς την Ελλάδα. Τώρα το έργο αφορά στην εξασφάλιση των προμηθειών πετρελαίου από την περιοχή της Μεσογείου χωρίς διέλευση του αγωγού από τον Βόσπορο.
«Η Βουλγαρία ενδιαφέρεται για αξιόπιστες προμήθειες ώστε τα δεξαμενόπλοια να μην περνούν από τα στενά», τονίζει ο Denkov. «Η χώρα θα έχει τον έλεγχο του αγωγού πετρελαίου, ώστε να μην εξαρτάται από «άλλους παράγοντες». Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί μια εταιρεία που θα κατασκευάσει τον αγωγό πετρελαίου και θα τον εκμεταλλευτεί, παρόμοια με την εταιρεία του έργου που κατασκεύασε και λειτουργεί το Interconnector με την Ελλάδα (ICGB). Θα χρησιμοποιηθεί και μέρος της διαδρομής της βουλγαρικής διασύνδεσης φυσικού αερίου με την Ελλάδα, καθώς έχει ήδη περιβαλλοντική εκτίμηση. Συζητάμε με την Ελλάδα ότι ο πετρελαιαγωγός πρέπει να πάει στη Stara Zagora και να γίνει μέρος ολόκληρου του βουλγαρικού βιομηχανικού συγκροτήματος στην περιοχή», εξήγησε ο Denkov
Η ιδέα ενός αγωγού πετρελαίου μεταξύ των δύο λιμανιών -Μπουργκάς και Αλεξανδρούπολη- υπήρχε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το 2007 υπογράφηκε τριμερής συμφωνία στα κεντρικά γραφεία της ρωσικής εταιρείας Transneft για τη δημιουργία διεθνούς εταιρείας έργου για την κατασκευή του Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης από ελληνική, βουλγαρική και ρωσική πλευρά. Η ιδέα ήταν ο πετρελαιαγωγός μήκους 285 χιλιομέτρων, χωρητικότητας έως και 35 εκατομμυρίων τόνων, να μεταφέρει πετρέλαιο, παρακάμπτοντας τον συμφορημένο Βόσπορο.
Ωστόσο, το έργο δεν υλοποιήθηκε. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Βούλγαρου προέδρου Rumen Radev ξεπάγωσε την ιδέα με την πρόθεση να παράσχει εναλλακτικές πηγές πετρελαίου για τη Lukoil, καθώς η παρέκκλιση για την εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου δια θαλάσσης στη Βουλγαρία λήγει στα τέλη του 2024.
Ενδιαφέρον για νέους πυρηνικούς σταθμούς
Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός είπε επίσης ότι η Ελλάδα, η Σερβία και η Βόρεια Μακεδονία ενδιαφέρονται να συνάψουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τις μελλοντικές μονάδες 7η και 8η του NPP Kozloduy, που θα χρησιμοποιούν πυρηνικούς αντιδραστήρες AP1000.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το εάν είναι δυνατή η λήψη ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την κατασκευή των νέων εγκαταστάσεων, ο Denkov απάντησε ότι αυτό δεν είναι μείζον ζήτημα επειδή το έργο φαίνεται «αρκετά υποσχόμενο» για το κράτος από οικονομική άποψη. «Υπάρχει ενδιαφέρον από διάφορες χώρες. Πρέπει να γίνει ένα μοντέλο για το πώς αγοράζεται η ηλεκτρική ενέργεια. Υπάρχει ενδιαφέρον από Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, πιθανότατα. Θα πρέπει όμως να αποφασίσουν τι προτιμούν, καθώς πρέπει να αποφασίσουμε τι είναι πιο κερδοφόρο για εμάς – αν θα μπούμε ως επενδυτές στο έργο ή θα είμαστε με σταθερές συμβάσεις για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Από ότι ακούω, φαίνεται ότι προτιμούν τη δεύτερη επιλογή, αλλά η συζήτηση είναι ανοιχτή», σχολίασε ο Denkov. Πρόσθεσε ότι η Βουλγαρία θα χρησιμοποιήσει τους δύο νέους αντιδραστήρες ως βασικές δυνατότητες του ενεργειακού συστήματος κατά τη σταδιακή εγκατάλειψη του άνθρακα.
Με πληροφορίες από euractiv.com
