«Η παράλειψη του αλουμινίου από τον κατάλογο στρατηγικών πρώτων υλών της ΕΕ αποτελεί ένα σημαντικό ατόπημα, κυρίως λόγω της σημασίας του μετάλλου για βασικές βιομηχανίες του μέλλοντος», αναφέρει η Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, αντιπρόεδρος της επιτροπής διεθνούς εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Από το 2010, η Επιτροπή διατηρεί κατάλογο κρίσιμων πρώτων υλών. Η ιδέα πίσω από αυτό είναι να επισημανθούν πρώτες ύλες που έχουν καίρια σημασία για την οικονομία της ΕΕ και τις αλυσίδες αξίας, αλλά οι οποίες - για διαφορετικούς λόγους - είναι ευάλωτες σε διακυμάνσεις των επιπέδων προσφοράς.
Τον Μάρτι του 2023, η Επιτροπή πρότεινε το Νόμο περί Κρίσιμων Πρώτων Υλών (CRMA), ο οποίος εισάγει ένα νομοθετικό πλαίσιο γύρω από αυτό τον κατάλογο πρώτων υλών. Πρόκειται για μια προσπάθεια μετάβασης από τον εντοπισμό προβλημάτων στην επίλυση τους. Από την ανάλυση στη δράση.
Στο πλαίσιο αυτής της εξέλιξης, η Επιτροπή επιδιώκει τώρα να διακρίνει δύο κατηγορίες πρώτων υλών: Κρίσιμες Πρώτες Ύλες και Στρατηγικές Πρώτες Ύλες.
Οι λεγόμενες Στρατηγικές Πρώτες Ύλες είναι εκείνες που είναι ζωτικής σημασίας για βασικούς κλάδους τεχνολογικών εφαρμογών και είναι απαραίτητες για τις φιλοδοξίες της ΕΕ στο δρόμο για την ουδετερότητα ως προς τις εκπομπές άνθρακα. Οι τεχνολογίες αυτές περιλαμβάνουν τους ηλιακούς συλλέκτες, τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων, τις αντλίες θερμότητας και τις ανεμογεννήτριες.
Το αλουμίνιο είναι βασικό συστατικό για όλες αυτές τις βιομηχανίες καθώς και για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων γενικότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 85% ενός ηλιακού panel αποτελείται από αλουμίνιο.
Πριν την κατάθεση του CRMA της ΕΕ, θεωρήθηκε δεδομένο ότι το αλουμίνιο θα ήταν μέρος του καταλόγου, αλλά μετά από πρωτοβουλία της τελευταίας στιγμής από ορισμένα μέλη της Επιτροπής, το αλουμίνιο αφαιρέθηκε. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι η μεθοδολογία για την επιλογή αυτών των υλικών παραμένει διαρκώς η ίδια.
Έκτοτε, η Επιτροπή προσπάθησε να υποστηρίξει ότι επειδή ο βωξίτης - η βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή αλουμινίου - παραμένει στον κατάλογο, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Ωστόσο, η μη συμπερίληψη του αλουμινίου όχι μόνο αγνοεί τη συμβολική σημασία ή τη σημαντικότητα που προσδίδει η ύπαρξη του αλουμινίου στον κατάλογο, αλλά επιπλέον, αγνοεί το γεγονός ότι δεν θα υπάρξει ανάγκη για βωξίτη εάν αφήσουμε τη βιομηχανία αλουμινίου μας να εξασθενήσει.
Ήδη, μεταξύ 2008 και 2021, η Ευρώπη έχει χάσει περίπου το 30% της παραγωγικής της ικανότητας αλουμινίου. Επιπλέον, λόγω της αύξησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, περίπου το 50% της παραμένουσας παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ είναι πλέον ανενεργή.
Όλα αυτά διαδραματίζονται την ίδια στιγμή που η παγκόσμια και ευρωπαϊκή ζήτηση για αλουμίνιο αυξάνεται. Μια πολιτική απόφαση, της τελευταίας στιγμής, για την απομάκρυνση του αλουμινίου από τον κατάλογο δε μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτή και θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα επικρατήσουν τα λογικά επιχειρήματα που θεωρούσαν το αλουμίνιο ως στρατηγική πρώτη ύλη.
Ωστόσο, η Επιτροπή διαθέτει και άλλα εργαλεία που μπορούν να υποστηρίξουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου. Το σημαντικότερο από αυτά είναι η αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Με τις προτάσεις που έχουν ήδη ανακοινωθεί για τον επανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, είναι σαφές ότι η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω Συμφωνιών Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Power Purchase Agreements, PPAs) είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες.
Η Ελλάδα έχει προτείνει να επιτραπούν μοντέλα συγκέντρωσης για PPA (Greenpooling), όπως είναι γνωστός ο όρος, ένα σχήμα που έχει σχεδιαστεί ειδικά για να βοηθήσει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες να μειώσουν τα κόστη που σχετίζονται με την παροχή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Η χρήση αυτών των μοντέλων θα ήταν ένα σημαντικό εργαλείο για να βοηθήσει τις βιομηχανίες έντασης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η παραγωγή αλουμινίου και τσιμέντου. Παρόλο που το εργαλείο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί άμεσα, το μόνο που στέκεται εμπόδιο είναι η απουσία πράσινου φωτός από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ.
Καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προετοιμάζεται για την έγκριση του Νόμου περί Κρίσιμων Πρώτων Υλών, υπάρχει αισιοδοξία ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία να επαναφέρουμε το αλουμίνιο στη θέση που του αξίζει στον κατάλογο Στρατηγικών Πρώτων Υλών.
Στο γενικότερο πλαίσιο, είναι απαραίτητο η Επιτροπή να δώσει την έγκριση της στην πρωτοβουλία Greenpooling, με σκοπό τη διευκόλυνση της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας αλουμινίου.
Με πληροφορίες από euractiv.com
