Εξασφαλίζοντας την επάρκεια κρίσιμων πρώτων υλών για την ΕΕ

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

Στις 16 Μαρτίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα νέο νόμο για να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα διαθέτει τις κρίσιμες πρώτες ύλες που χρειάζεται για την πράσινη και ψηφιακή της μετάβαση, συμπεριλαμβανομένων στόχων για την εξόρυξη, τη επεξεργασία και την ανακύκλωση αυτών των πρώτων υλών στην ΕΕ.

«Η σημερινή πρωτοβουλία στοχεύει στη μεγιστοποίηση της ικανότητας μας να έχουμε πρόσβαση, να επεξεργαζόμαστε, να ανακυκλώνουμε και να εκμεταλλευόμαστε κρίσιμες πρώτες ύλες», δήλωσε ο επίτροπος εμπορίου Valdis Dombrovskis. «Στόχος μας είναι, έως το 2030, η δυναμικότητα όσον αφορά στην εγχώρια ζήτηση να φτάσει τουλάχιστον το 10% για τις δραστηριότητες εξόρυξης και ανάκτησης πρώτων υλών, τουλάχιστον το 40% για την επεξεργασία και τον εξεγευνισμό τους και τουλάχιστον το 15% για την ανακύκλωση τους».

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες ((Critical Raw Materials, CRMs) είναι συγκεκριμένα ορυκτά και μέταλλα που θεωρούνται στρατηγικά σημαντικά για τις σύγχρονες οικονομίες. Πρώτες ύλες όπως ο βωξίτης, το βηρύλλιο και το κοβάλτιο, διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης και στην αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς η Ευρώπη αναπτύσσει περιβαλλοντικά φιλικές τεχνολογίες.

Η ευρωπαϊκή οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών. Σύμφωνα με μια μελέτη για λογαριασμό της Eurometaux, που εκπροσωπεί τους παραγωγούς και τους ανακυκλωτές μη σιδηρούχων μετάλλων, η ΕΕ θα χρειαστεί 35 φορές περισσότερο λίθιο και πάνω από τρεις φορές περισσότερο κοβάλτιο μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια σε σχέση με τις τρέχουσες ανάγκες της.

Σε ό,τι αφορά τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από συγκεκριμένες χώρες, γεγονός που την αφήνει ευάλωτη σε διακοπές τροφοδοσίας, ελλείψεις στην προσφορά και αυξήσεις τιμών. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα κυριαρχεί στις βασικές αλυσίδες εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών. Αυτό καθιστά την ΕΕ ευάλωτη σε πιθανά προβλήματα, όπως αυτά παρατηρήθηκαν πρόσφατα κατά την πτώση της κινεζικής παραγωγής μαγνησίου, η οποία οδήγησε σε ελλείψεις.

Για να μειώσει την εξάρτηση από την Κίνα, η ΕΕ θα προσδιορίσει «στρατηγικά έργα» κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, εστιάζοντας στην εξόρυξη, την επεξεργασία και την ανακύκλωση. Θα αυξήσει επίσης την παρακολούθηση και θα βελτιώσει το συντονισμό μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών για τις ορυκτές πρώτες ύλες στις χώρες της ΕΕ με σκοπό τον καλύτερο καθορισμό των αναγκών σε κρίσιμες πρώτες ύλες.

«Πρέπει να αποφύγουμε την εξάρτηση που αντιμετωπίσαμε με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο», έχει δηλώσει ήδη από το 2022, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, ανακοινώνοντας προγραμματισμένες στρατηγικές συνεργασίες της ΕΕ με τη Χιλή, το Μεξικό, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία. την Αυστραλία και την Ινδία.

Σύμφωνα με τον Chris Heron, διευθυντή επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων της Eurometaux, το κλειδί είναι η μελλοντική διασφάλιση της Ευρωπαϊκής εφοδιαστικής αλυσίδας κρίσιμων πρώτων υλών, και κατά συνέπεια, η αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στους Ευρωπαϊκούς στόχους λόγω πιθανών ελλείψεων.

«Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα σχεδιαζόμενα εξορυκτικά έργα δε συμβαδίζουν με την ταχύτητα υλοποίησης των δράσεων για την ενεργειακή μετάβαση. Υπάρχουν μεγάλες ανησυχίες για τη διαθεσιμότητα ορισμένων από αυτές τις κρίσιμες πρώτες ύλες το 2030 και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος δημιουργίας σημείων συμφόρησης ή αυξήσεων τιμών», προειδοποίησε.

Εκτός από τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας, ο CRM Act επικεντρώνεται επίσης στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής κρίσιμων πρώτων υλών. Σύμφωνα με τον Heron, η Ευρώπη θα μπορούσε να καλύψει πάνω από το 20% των εξορυκτικών αναγκών της και να επεξεργαστεί πάνω από το 40% συγκεκριμένων πρώτων υλών. Ως εκ τούτου, ο νόμος θα αξιοποιήσει αυτό το δυναμικό, αντιμετωπίζοντας προκλήσεις όπως η έλλειψη επενδύσεων στην εξερεύνηση ορυκτών και οι χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης για εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση.

«Στην Ευρώπη, τα έργα χρειάζονται πολύ χρόνο για φτάσουν σε λειτουργικό στάδιο. Χρειάζονται πάνω από δέκα χρόνια για μια νέα εκμετάλλευση, αλλά και ένας σημαντικός χρόνος για να ανοίξει μια εγκατάσταση επεξεργασίας ή ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης. Υπάρχει πολλή γραφειοκρατία», είπε ο Heron. Ο Heron ελπίζει ότι ο νόμος θα μειώσει τη γραφειοκρατία που σχετίζεται με τις αδειοδοτήσεις, τηρώντας παράλληλα τα ισχύοντα περιβαλλοντικά πρότυπα.

Η δημόσια αποδοχή και η χρηματοδότηση είναι βασικές για το σχέδιο της ΕΕ για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Andre Wolf από το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής της Γερμανίας, ο CRM Act θα μπορούσε να δημιουργήσει ειδικά κονδύλια για έργα εξερεύνησης και εξόρυξης στην Ευρώπη και στο εξωτερικό. Ωστόσο, ενώ όμιλοι όπως η Eurometaux θα καλωσόριζαν την αυξημένη οικονομική στήριξη όσον αφορά στα λειτουργικά κόστη, ο Wolf θα προτιμούσε να μην υπάρξει υπερβολική ενίσχυση μέσω επιδοτήσεων των τομέων εξόρυξης και επεξεργασίας.

Η διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών στην Ευρώπη θα συμβάλει επίσης στην εξασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού της. Έργα που στοχεύουν στην ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών προμήθειας εκτός της εξόρυξης βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, όπως κάποια που διερευνούν την εξόρυξη πρώτων υλών από άλμη θαλασσινού νερού.

Ένα τέτοιο έργο,το Sea4Value, το οποίο ήδη χρηματοδοτείται από την ΕΕ, εξετάζει τη δυνατότητα ανάκτησης πρώτων υλών, όπως μαγνήσιο και λίθιο, από άλμες που προκύπτουν από διεργασίες αφαλάτωσης. Από το έργο αναμένεται να προκύψει μία πιλοτική εγκατάσταση στην Τενερίφη μέχρι το τέλος του 2023. Ανάλογα με την αποτελεσματικότητα της, η μέθοδος θα μπορούσε να ανακτήσει από δύο έως τρία γραμμάρια μαγνησίου ανά λίτρο άλμης, σύμφωνα με την τεχνική υπεύθυνη του έργου Sandra Meca Fàbrega, η οποία είπε ότι το Sea4Value «θα επιτρέψει στην Ευρώπη να μειώσει την εξάρτηση της από εισαγόμενες πρώτες ύλες και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των εταιρειών της ΕΕ».

Άλλο ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, το SALEMA, εξετάζει την ανακύκλωση αλουμινίου, πυριτίου και μαγνησίου για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων. Το αλουμίνιο ταιριάζει απόλυτα σε  αυτή την προσέγγιση, καθώς μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί πολλές φορές χωρίς να χάνει τις ιδιότητες του. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ορισμένα από τα κραματικά του στοιχεία, δηλαδή το μαγνήσιο και το πυρίτιο, εισάγονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία από την Αφρική και την Κίνα. Δεδομένου ότι το αλουμίνιο αποτελεί έως και το 50% του αμαξώματος των σημερινών ηλεκτρικών οχημάτων, η δημιουργία μιας αξιόπιστης αλυσίδας εφοδιασμού είναι πρωταρχικής σημασίας για την αποφυγή πιθανών ελλείψεων.

Ο προτεινόμενος κανονισμός CRM Act παρουσιάστηκε στις 16 Μαρτίου 2023 και θα συζητηθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το νομοσχέδιο συνοδεύεται από άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες, όπως ο νόμος Net-Zero Industry Act, ο οποίος αναμένεται να ενισχύσει τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Με πληροφορίες από earth.org

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR