Πόσο φιλική προς το περιβάλλον είναι η αιολική ενέργεια;

Πόσο φιλική προς το περιβάλλον είναι η αιολική ενέργεια;

του Δημήτρη Κ. Κωνσταντινίδη, Δρ. Οικονομικού Γεωλόγου

Η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, διάχυτα είναι τα ερωτηματικά κατά πόσο η αιολική ενέργεια είναι πραγματικά φιλική προς το περιβάλλον, αφού η κατασκευή των ανεμογεννητριών είναι ενεργοβόρα και τα πτερύγια τους κατασκευασμένα από πλαστικό.

Κατ’ αρχή πρέπει να υπογραμμιστεί πως, μαζί με την ηλιακή, η αιολική ενέργεια εξελίσσεται σε βασικό πυλώνα του παγκόσμιου εφοδιασμού από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ). Η παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο δεν είναι μόνο απαλλαγμένη από άνθρακα, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την παραγωγή υδρογόνου και συνθετικών καυσίμων, όπως η κηροζίνη και το ντίζελ, με φιλικά προς το περιβάλλον μέσα. Ο ήλιος και ο άνεμος είναι τόσο άφθονος που έχει τη δυνατότητα να καλύψει ολόκληρη την παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση αρκετές φορές. Ευνόητα, αυτό θα είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μετάβαση. Τι γίνεται όμως με τα αρνητικά σχόλια που ακούμε συχνά από τις οικολογικές οργανώσεις και «ειδικούς»;

Τι γίνεται με τις επιπτώσεις στα διάφορα είδη, και ιδιαίτερα τα πτηνά; Ποιο είναι το αποτύπωμα του άνθρακα κατά τη διάρκεια ζωής μιας ανεμογεννήτριας ή αιολικού πάρκου; Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι οι υπέρηχοι που παράγουν μπορεί να βλάψουν την υγεία μας. Και πολλοί θεωρούν ότι οι «πανύψηλοι γίγαντες» είναι μια μάστιγα για το τοπίο. Υπάρχουν επίσης ερωτήματα σχετικά με τους κινδύνους για την άγρια ​​ζωή και ορισμένοι βλέπουν ανισότητα στην κατανομή των κερδών. Ας τα δούμε λοιπόν σε μια προσπάθεια η διερεύνηση να ανταποκρίνεται στην επιστημονική πραγματικότητα.

Καταστρέφουν οι ανεμογεννήτριες το τοπίο;

Τα αιολικά πάρκα αναμφίβολα αλλάζουν το τοπίο. Οι πυργίσκοι των στροβίλων γίνονται όλο και πιο ψηλοί, ενώ τα πτερύγια φτάνουν σε μήκος έως τα 250 μέτρα. Σε καθαρό καιρό, οι φωτεινές γκρίζες κατασκευές είναι σίγουρα ορατές, αλλά αυτό ισχύει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και για άλλες μεθόδους παραγωγής ενέργειας. Η εξόρυξη άνθρακα π.χ. μπορεί να «καταπιεί» ολόκληρα χωριά και να ισοπεδώσει δάση, ενώ οι γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης διασχίζουν ολόκληρες περιφέρειες ή/και χώρες.

Ο καπνός και ο ατμός από τις πανύψηλες καμινάδες σταθμών παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα (κάρβουνο, πετρέλαιο, κτλ.) και τις στοίβες ψύξης μπορούν να διασκορπισθούν σε πολλά χιλιόμετρα στον ουρανό. Συγκριτικά, λοιπόν, οι ανεμογεννήτριες είναι καθαρές και δεν εκπέμπουν σωματίδια, υδράργυρο, διοξείδιο του άνθρακα ή μεθάνιο.

αιολικό πάρκο, υπεράκτιο αιολικό πάρκο, ανεμογεννήτρια

Μας βλάπτει ο θόρυβος από τα αιολικά πάρκα;

Κατά τη διάρκεια ισχυρών ανέμων, τα αιολικά πάρκα δημιουργούν μεγαλύτερο θόρυβο. Σε πλήρες φορτίο, τα επίπεδα θορύβου μπορούν να φτάσουν έως και 105 ντεσιμπέλ στον κόμβο του στροβίλου, που έχει ύψος 100 μέτρα. Είναι περίπου τόσο δυνατός, όσο και ο θόρυβος ενός εκσκαφέα. Σε μια ακτίνα 250 μέτρων, το επίπεδο θορύβου πέφτει στα 45 ντεσιμπέλ, το οποίο είναι περίπου τόσο δυνατό, όσο ένα θρόισμα δάσους ή ένα ήσυχο διαμέρισμα. Και σε ακτίνα 500 μέτρων, σε πλήρες φορτίο, πέφτει στα 40 ντεσιμπέλ, κάτι που θα μπορούσε να συγκριθεί με ανάλαφρη βροχή.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά μέγιστη έκθεση σε επίπεδο θορύβου τα 45 ντεσιμπέλ από αιολικά πάρκα σε κατοικημένες περιοχές. Στην Ελλάδα, το θεσμοθετημένο επιτρεπτό όριο του θορύβου για την ημέρα είναι τα 70 ντεσιμπέλ και για τη νύχτα τα 60 ντεσιμπέλ. Σύμφωνα μάλιστα με τα ΝΕΑ [1], το 18% του συνόλου του πληθυσμού της χώρας κατοικεί σε ζώνες που ο θόρυβος ξεπερνά το επιτρεπτό όριο του θορύβου για την ημέρα και το 26% το επιτρεπόμενο όριο για τη νύχτα.

Συγκριτικά, στη Γερμανία, ο νόμος επιτρέπει ως μέγιστο τα 40 ντεσιμπέλ και 55 ντεσιμπέλ κατά τη διάρκεια της νύχτας και της ημέρας, αντίστοιχα. Αυτό είναι περίπου το ίδιο επίπεδο θορύβου που δημιουργείται από την κυκλοφορία οχημάτων στους δρόμους. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο όπως τα αιολικά πάρκα να μην κατασκευάζονται πολύ κοντά σε κατοικημένες περιοχές.

Επιπλέον, τα αιολικά πάρκα εκπέμπουν ήχο πολύ χαμηλής συχνότητας κάτω από 20 Hertz — γνωστό ως υπέρηχο. Τα ανθρώπινα αυτιά δεν μπορούν να ακούσουν τόσο χαμηλές συχνότητες. Τέτοιοι υπέρηχοι παράγονται π.χ. από καταρράκτες, τα κύματα του ωκεανού ή από διάφορα μηχανήματα, όπως τα οχήματα, οι θερμάστρες, οι αντλίες και τα κλιματιστικά.

Αυτοί που αντιτίθενται στα αιολικά πάρκα ισχυρίζονται ότι ο υπέρηχος που δημιουργείται από αυτά είναι επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, μελέτες αποδεικνύουν ότι τα αιολικά πάρκα παράγουν σημαντικά λιγότερους υπέρηχους από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων.

Βλάπτει η αιολική ενέργεια τα πουλιά και τη φύση;

Τα αιολικά πάρκα, όπως οι δρόμοι και τα κτίρια, μπορούν να χαρακτηρισθούν ως «εισβολή» στη φύση, καθώς έχουν θεμέλια από σκυρόδεμα για αρκετά μέτρα στο έδαφος. Επιπλέον, οι λεπίδες των πτερυγίων των ανεμογεννητριών μπορούν να σκοτώσουν νυχτερίδες και πουλιά που πετούν ψηλά. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που χρησιμοποιούν συχνά οι αντιτιθέμενοι σε αυτή τη μορφή ΑΠΕ για να εναντιωθούν στην εγκατάσταση της.

Είναι προφανές ότι ο σωστός σχεδιασμός θα πρέπει να αποφεύγει τη ζημιά στο περιβάλλον, όσο το δυνατόν περισσότερο. Για παράδειγμα, τα αιολικά πάρκα δεν μπορούν να κατασκευαστούν σε προστατευόμενες περιοχές και φυσικά καταφύγια. Αντίθετα, οι κατάλληλες τοποθεσίες περιλαμβάνουν μολυσμένες από πριν περιοχές, όπως πρώην τοποθεσίες εξόρυξης άνθρακα ή άλλων ορυκτών πρώτων υλών, εκτάσεις εντατικής καλλιέργειας και απομονωμένες τοποθεσίες.

Τα σύγχρονα αιολικά πάρκα είναι λιγότερο επικίνδυνα για τις νυχτερίδες και τα πουλιά από τις προηγούμενες κατασκευές γιατί είναι πολύ υψηλότερα από πριν, και έτσι τα πτηνά συνήθως πετούν κάτω από τα πτερύγια. Επίσης υπάρχουν πλέον νέοι προστατευτικοί μηχανισμοί, όπως αισθητήρες που θα σταματήσουν τους κινητήρες της ανεμοτουρμπίνας, εάν τα πουλιά πετάξουν πολύ κοντά. Μια άλλη τεχνολογία χρησιμοποιεί έξυπνες κάμερες για να αναγνωρίσει μεγάλα αρπακτικά πτηνά, κλείνοντας τους στροβίλους για να αποφευχθούν οι συγκρούσεις.

Η Γερμανική Ένωση Προστασίας της Φύσης και της Βιοποικιλότητας (NABU) εκτιμά ότι τα αιολικά πάρκα σκοτώνουν περισσότερα από 100.000 πουλιά κάθε χρόνο στη Γερμανία. Αλλά αυτό είναι ένα πολύ χαμηλό ποσοστό σε σύγκριση με άλλους κινδύνους όπως: 

  • Τα γυάλινα κτίρια σκοτώνουν περίπου 1.000 φορές περισσότερα πουλιά (~108 εκατομμύρια κάθε χρόνο) σε σύγκριση με τις απώλειες από τα αιολικά πάρκα
  • Περίπου 700 φορές περισσότερα πουλιά (~70 εκατομμύρια το χρόνο) πεθαίνουν σε συγκρούσεις με αυτοκίνητα, φορτηγά και τρένα
  • Περίπου 20 φορές περισσότερα (~2 εκατομμύρια ετησίως) χάνουν τη ζωή τους από ηλεκτροφόρα καλώδια
  • 10 φορές περισσότερα (~1 εκατομμύριο) σκοτώνονται από κυνηγούς
  • Μόνο οι κατοικίδιες γάτες ευθύνονται για τον θάνατο περίπου 60 εκατομμυρίων πουλιών στη Γερμανία κάθε χρόνο.

Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με τη NABU, μακράν η μεγαλύτερη απειλή για τα πουλιά είναι η βιομηχανική γεωργική παραγωγή. Οι μονοκαλλιέργειες και η χρήση φυτοφαρμάκων, έχουν δει τον αριθμό των εντόμων να μειώνεται μαζικά, αφαιρώντας μια σημαντική πηγή τροφής για τα πουλιά που μεγαλώνουν τα μικρά τους.

Τις τελευταίες δεκαετίες στη Γερμανία, 13 εκατομμύρια αναπαραγωγικά ζεύγη πουλιών έχουν εξαφανιστεί (15%), με αποτέλεσμα να γεννώνται 170 εκατομμύρια λιγότερα νεαρά πτηνά κάθε χρόνο. Συμπερασματικά, τα αιολικά πάρκα σκοτώνουν ορισμένα πουλιά, αλλά ο αριθμός τους ωχριά σε σχέση με τις άλλες πηγές κινδύνου που περιγράφτηκαν πιο πάνω.

Είναι αναξιόπιστη η αιολική ενέργεια;

Μερικές φορές ο άνεμος απλά δεν φυσάει, που σημαίνει ότι οι κινητήρες των ανεμογεννητριών παραμένουν σε αδράνεια και έτσι δεν παράγεται ενέργεια. Επομένως, ένα αξιόπιστο δίκτυο ηλεκτρικής τροφοδοσίας απαιτεί πρόσθετες μορφές παραγωγής και αποθήκευσης. Ήδη η Νορβηγία και η Κόστα Ρίκα διαθέτουν πλήρως ανανεώσιμα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα με τον άνεμο, βασίζονται στην υδροηλεκτρική, τη γεωθερμική, την ηλιακή ενέργεια και τη βιομάζα. Ανάλογα με την τοποθεσία, είναι δυνατός ένας διαφορετικός συνδυασμός πηγών ενέργειας. Σε ορισμένα μέρη, αυτό απαιτεί π.χ. πράσινες εγκαταστάσεις υδρογόνου και μπαταρίες μεγάλης κλίμακας.

Κερδίζουν μόνο οι πλούσιοι;

Η κατασκευή ενός μεγάλου χερσαίου αιολικού πάρκου (6 MW) κοστίζει από 8 – 12 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνεται από 4 – 8 σεντς ανά κιλοβατώρα. Οι δυνατότητες κερδών για τα αιολικά πάρκα είναι δελεαστικές, με πιθανές αποδόσεις άνω του 10%. Οι μεγάλες εταιρείες επωφελούνται από αυτό, αλλά το ίδιο και οι δημοτικές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και οι τοπικοί συνεταιρισμοί. Ωστόσο, τα αιολικά πάρκα μπορούν να προκαλέσουν δυσαρέσκεια, εάν ο τοπικός πληθυσμός δεν δει ο ίδιος αυτά τα κέρδη.

Ως εκ τούτου, τα έργα που ξεκινούν από εξωτερικούς επενδυτές συχνά αποτυγχάνουν. Υπάρχει υψηλότερο ποσοστό αποδοχής, όταν οι ντόπιοι μπορούν να επενδύσουν οι ίδιοι στο έργο και να έχουν μερίδιο από τα κέρδη. Τέτοια έργα μπορούν να χρηματοδοτηθούν με συμμετοχή μικροεπενδυτών (λίγες μετοχές έως και μερικές εκατοντάδες ευρώ). Ένας άλλος δρόμος προς την επιτυχία είναι να επενδύσει ένας Δήμος τους φόρους από τα αιολικά πάρκα σε τοπικά έργα, όπως τα νηπιαγωγεία, τα νοσοκομεία, κτλ.

Αιολικά πάρκα με συμμετοχή πολιτών υπάρχουν σε πολλά μέρη του κόσμου, αλλά είναι ιδιαίτερα ψηλός ο αριθμός τους στη βόρεια Γερμανία. Οι αγροτικές κοινότητες βλέπουν την αιολική ενέργεια ως ευκαιρία για εξασφάλιση νέων θέσεων εργασίας και ευημερίας, αλλά και κέρδους.

This is Cyprus

Αυτά συμβαίνουν στη Γερμανία, τη Νορβηγία και σε πολλές άλλες χώρες, που νοιάζονται για την κλιματική κρίση και τον πράσινο μετασχηματισμό και που προγραμματίζουν έγκαιρα την ενεργειακή πολιτική τους. Ακόμα και όταν θα στερηθούν το ΦΑ, όπως η Γερμανία, που το εισάγει από τη χώρα του Πούτιν, ο οποίος πριν από λίγες μέρες εισέβαλε στην Ουκρανία.

Εμείς εδώ τι κάνουμε;

Προγραμματίζουμε για δεκαετίες την εισαγωγή ΦΑ. Προγραμματίζουμε!! Μέχρι εκεί. Η υλοποίηση παραμένει στα χαρτιά ή αργεί. Και οι έντιμοι υπουργοί μας τα δικαιολογούν.

Ως χώρα έχουμε βέβαια ΦΑ από τις 28 Δεκεμβρίου του 2011, όταν η Τεξανή Noble ανακοίνωσε ότι το κοίτασμα της Αφροδίτης έχει από 5-8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια ΦΑ και λίγο αργότερα 4,5 τρισεκατομμύρια βεβαιωμένα αποθέματα. Από τότε οι πολιτικοί, οι διεθνολόγοι και οι Τεξανοί συσκέπτονται, συναντιούνται στο Λόφο, κάτω από την Ακρόπολη, στην Ιερουσαλήμ και στο Κάιρο. Εν τω μεταξύ, οι Ιταλοί (βλέπε ENI), που είχαν ανακαλύψει -τον Αύγουστο του 2015- τον Zohr, με 30 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια ΦΑ στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, κατάφεραν σε λιγότερο από 2,5 χρόνια να παράγουν αέριο.

Ακούγαμε για χρόνια για τον αγωγό που θα τροφοδοτούσε ολόκληρη την Ευρώπη με ΦΑ, τον περίφημο EASTMED. Μέχρι που οι Αμερικανοί έριξαν τον «πύραυλο» της ουτοπίας του Έργου. Την ώρα που ο Πούτιν ετοίμαζε τους πυραύλους που έπληξαν το Κίεβο. Που έχει τινάξει στον αέρα όχι μόνο ανθρώπινα διαμελισμένα κορμιά, αλλά και τις τιμές των καυσίμων κάθε είδους. Όσο για το «Γλαύκο» και την «Καλυψώ», που φιλοξενούν μαζί γύρω στα 10 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, κοντεύουμε να τα ξεχάσουμε ότι υπάρχουν.

Το μεγαλύτερο όμως «έγκλημα» έγινε – και εξακολουθεί να γίνεται – με τις ΑΠΕ. Έχουμε τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στην Ευρώπη, ενώ δεν μας λείπουν και οι «πελλοάνεμοι». Από αυτές τις πηγές θα μπορούσαμε να παράγουμε περισσότερη ενέργεια από όσο χρειάζεται η Κύπρος. Χωρίς διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο. Χωρίς πρόστιμα από την ΕΕ για τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Θα μπορούσαμε να γίνουμε το πρότυπο στην ΕΕ. Και δεν το κάναμε, ούτε το κάνουμε. Μετά απορούμε όταν ακούμε να λένε: This is Cyprus!

Με πληροφορίες από oryktosploutos.net

Αφιέρωμα - Ορυκτές Πρώτες Ύλες, Γένους Θηλυκού
foolwo rawmathub.gr on Google News
Image

Έγκυρη ενημέρωση για την αξιακή αλυσίδα των raw materials

NEWSLETTER